Scenariusze rozwoju Powiatu Włoszczowskiego
Określając Plan Strategiczny dla Powiatu Włoszczowskiego powinniśmy założyć trzy scenariusze jego rozwoju:
Każdy ze scenariuszy zawiera w sobie założenia przyjęte dla całego Województwa Świętokrzyskiego. Powiat Włoszczowski, tak jak i pozostałe powiaty z województwa, jest w dużym stopniu uzależniony od polityki i działań na szczeblu wojewódzkim i krajowym.
Określając również scenariusz optymistyczny dla Powiatu Włoszczowskiego należy oprzeć się na scenariuszu dla województwa zawartym w Strategii Rozwoju Województwa Świętokrzyskiego. Zakłada on następujące pozytywne zjawiska:
Fundusze przedakcesyjne i strukturalne Unii Europejskiej jak też inne fundusze zagraniczne przeznaczone na aktywizację polskich regionów znajdą korzystne warunki absorbcyjne w województwie świętokrzyskim i zostaną przeznaczone na efektywne wspomaganie rozwoju regionu, w tym zwłaszcza na:
konieczną rozbudowę infrastruktury technicznej (w tym systemu komunikacyjnego) i rozwiązanie głównych problemów ochrony środowiska (zwłaszcza zlewni Nidy i Kamiennej) – jako warunków napływu kapitału tworzącego nowe miejsca pracy,
restrukturyzację bazy ekonomicznej w miastach z upadającym przemysłem, głównie w SOP-ie,
restrukturyzację rolnictwa i efektywny ekonomicznie wielofunkcyjny rozwój terenów wiejskich oraz wspomaganie dolesień na terenach o niskiej przydatności gruntów dla rolnictwa
pomoc w zakresie szkolenia kadr menedżerskich i fachowców potrzebnych na rynku pracy, oraz szkolenie ludności w zakresie prawa i standardów UE.
Krajowa polityka regionalna i sektorowa będzie w pełni uwzględniała racje województwa świętokrzyskiego, w tym zwłaszcza w zakresie budowy tras ekspresowych i innych dróg szybkiego ruchu.
W krajowej polityce przestrzennego zagospodarowania kraju – Kielce, stolica regionu - będą w pełni uznane i wspierane jako krajowy ośrodek (biegun) równoważenia rozwoju na równi z innymi stolicami województw.
Nastąpi wzrost kondycji ekonomicznej gospodarki kraju i polityki efektywnej ekspansji eksportowej.
Ponadto w scenariuszu optymistycznym dla Powiatu Włoszczowskiego należy założyć, że:
Budowa łącznicy kolejowej w Czarncy spowoduje zwiększenie zainteresowania się Powiatem Włoszczowskim ze względu na możliwość szybkiej komunikacji dzięki CMK.
Dobrze prowadzona polityka władz samorządowych związana z zaangażowaniem zdolnej, wykształconej młodzieży w działania na rzecz Powiatu Włoszczowskiego przyczyni się do jego rozwoju, aktywizacji Społeczności Lokalnej oraz powstrzyma migrację.
Poprawa koniunktury gospodarczej kraju oraz warunków eksportowych spowoduje dynamiczny rozwój przedsiębiorstw istniejących z terenu Powiatu i powstawanie nowych, a co za tym idzie zwiększą się wpływy do budżetów Samorządów Lokalnych i powstaną nowe miejsca pracy.
Wykorzystując walory środowiska naturalnego, położenie na szlaku pielgrzymkowym do Częstochowy oraz stosunkową bliskość dużych aglomeracji Powiat Włoszczowski stanie się atrakcyjnym miejscem wypoczynku w gospodarstwach agroturystycznych.
Nastąpi uzupełnienie wszystkich braków w infrastrukturze technicznej na terenie Gmin tworzących Powiat.
Zostanie osiągnięty wysoki poziom edukacji we wszystkich szkołach na terenie Powiatu.
Prowadzona aktywnie promocja Powiatu doprowadzi do zwiększenia jego atrakcyjności inwestycyjnej oraz do integracji mieszkańców wokół spraw związanych z rozwiązywaniem jego problemów dla dobra wspólnego.
Zwiększy się znaczenie Powiatu Włoszczowskiego w Województwie Świętokrzyskim oraz Polsce.
Określając scenariusz pesymistyczny dla Powiatu Włoszczowskiego należy oprzeć się na scenariuszu dla województwa zawartym w Strategii Rozwoju Województwa Świętokrzyskiego. Zakłada on następujące negatywne zjawiska:
Zagrożeniem może być zbyt duża różnica we wspomaganiu rozwoju regionów obecnie silniejszych ekonomicznie i urbanizacyjnie. Kryterium krótkofalowej efektywności alokacji kapitału w dziedzinach wspomagających rozwój i lokalizacja inwestycji w wielkich aglomeracjach miejskich może uzyskać istotną przewagę nad strumieniami kapitału inwestowanymi w regionach mniej zamożnych na tzw. wyrównywanie szans. Skuteczność aktywizacji gospodarki kraju w ujęciu krótkofalowym może okazać się mniej efektywna. W tej sytuacji kwoty funduszy pomocowych przyznanych województwu świętokrzyskiemu mogą okazać się zbyt małe wobec potrzeb skutecznej jego aktywizacji i zmniejszania dystansu do poziomu rozwoju sąsiednich województw z aglomeracjami miejskimi. Województwo świętokrzyskie może ulegać peryferyzacji.
Szczególny wpływ na peryferyzację może mieć opóźnienie budowy tras ekspresowych i krajowych dróg szybkiego ruchu przebiegających przez województwo świętokrzyskie.
Zagrożeniem zewnętrznym może być w szczególności niska skuteczność polityki rolnej państwa. Wówczas ważny sektor gospodarki, jakim jest w naszym województwie rolnictwo, może ulegać dalszej degradacji obciążając przez to całą gospodarkę regionu.
Województwo świętokrzyskie może być jeszcze przez kilka najbliższych lat postrzegane jako obszar o niskiej atrakcyjności na tle najbliższego otoczenia, zarówno dla inwestorów jak i dla potencjalnych mieszkańców.
Proces wspomagania rozwoju małej i średniej przedsiębiorczości a także przygotowywanie zasobów ludzkich do aktywności rynkowej, w tym na rynku pracy, nie będzie miał zadowalających efektów.
Niski udział ludności zamożnej w liczbie ludności województwa (klasy średniej) nie zdynamizuje rozwoju budownictwa mieszkaniowego.
Struktury rolnictwa i terenów wiejskich będą utrwalane w dotychczasowym stanie (z wysokim przeludnieniem agrarnym, wysokim rozdrobnieniem gospodarstw, niską konkurencyjnością produkcji rolnej i jej przetwórstwa, niskim poziomem zamożności ludności wiejskiej). Emigracja ze wsi będzie skierowana poza województwo lub głównie do Kielc. Gminy wiejskie będą wydłużały okres oczekiwań na wsparcie socjalne i kapitałowe wsparcie rozwoju nieefektywnych układów lokalnych infrastruktury technicznej, zorientowanych na obsługę przeludnionej wsi.
Kielce jako stolica województwa będą rozwijały się w sposób ekstensywny i żywiołowy. Ekstensywność rozwoju będzie miała swoje odbicie w niekorzystnej ekonomice gospodarki komunalnej obciążanej chaosem w zabudowie i zagospodarowaniu przestrzennym miasta. Będzie brakowało dostatecznie dużych działek terenu dla rozwoju funkcji wyższego rzędu, określających w przyszłości poziom metropolizacji miasta.
Ogólny brak postępu w ładzie przestrzennym województwa, w tym zbyt niskie tempo wzrostu i rozwoju miast, przeludnienie wsi i nikły postęp w metropolizacji stolicy województwa może mieć odbicie w niekorzystnym postrzeganiu regionu na krajowym i międzynarodowym rynku turystycznym, zwłaszcza w zakresie turystyki miejskiej i biznesowej.
Zdolność gospodarki województwa do pomnażania kapitału tzw.
własnymi siłami będzie ogólnie osłabiona, głównie poprzez destrukcyjny łańcuch
powiązań między drobną i średnią przedsiębiorczością w działach pozarolniczych
a rolnictwem, budownictwem mieszkaniowym i innym oraz turystyką i usługami.
Zewnętrzne wspomaganie kapitałowe w zakresie tworzenia systemów infrastrukturalnych
może okazać się zbyt niskie,
a przez to mało efektywne.
Ponadto w scenariuszu pesymistycznym dla Powiatu Włoszczowskiego należy założyć, że:
Będzie nadal postępować spadek poziomu zatrudnienia w średnich i dużych przedsiębiorstwach, a tempo powstawania i rozwoju nowych małych i średnich przedsiębiorstw będzie wolne, co będzie skutkować utrzymywaniem się dużego bezrobocia i brakiem postępu w poziomie życia mieszkańców.
Istniejące braki w infrastrukturze technicznej w Gminach Powiatu Włoszczowskiego nie będą sukcesywnie uzupełniane.
Sytuacja związana z systemem edukacji na poziomie podstawowym, gimnazjalnym i średnim nie ulegnie poprawie i coraz więcej dzieci i młodzieży będzie kształcić się poza terenem Powiatu
Bardzo wysoki obecnie poziom migracji osób (przede wszystkim
młodych
i wykształconych) nie zostanie powstrzymany. Powiększać będzie się ujemny przyrost
naturalny. W efekcie doprowadzi to do znacznego postarzenia Społeczności Lokalnej
Powiatu Włoszczowskiego oraz bardzo dużego spadku poziomu liczby ludności.
Brak programu promocji Powiatu Włoszczowskiego jak i poszczególnych Gmin, oraz mała aktywność w tym obszarze doprowadzi do całkowitego osłabienia pozycji Powiatu w województwie i zatracenia jego wizerunku związanego z atrakcyjnością Powiatu w świadomości mieszkańców województwa.
W wyniku szybkiego spadku poziomu liczby mieszkańców, braku aktywności Społeczności Lokalnej i braku usunięcia barier de integrujących Powiat nastąpi jego likwidacja.
Sytuacja związana z brakiem kompleksowej reorganizacji służby zdrowia (lecznictwa otwartego i zamkniętego) oraz coraz mniejsze wpływy z Kasy Chorych będą powodować ogólne niezadowolenie społeczne oraz likwidację łóżek w szpitalu i ośrodków zdrowia.
Duża ilość czynników de integrujących Powiat będzie nadal skutecznie osłabiać jego pozycję oraz aktywność w zakresie współpracy Gmin, zawłaszcz mieszkańców.
Z powodu zwiększającego się poziomu bezrobocia, braku aktywnych form rekreacji oraz możliwości działania powiększy się ilość patologii w społeczeństwie.
Aktywność i inicjatywa Społeczności Lokalnej będzie stale się osłabiać, co przyczyni się do braku funkcjonowania III sektora w Powiecie Włoszczowskim.
Mały liczbą mieszkańców Powiat nie będzie w stanie konkurować ze znacznie silniejszymi i większymi Powiatami. Polityka państwa nie będzie sprzyjać małym Powiatom i Gminom.
Scenariusz optymalny, zasady jego osiągnięcia oraz efekty krótkookresowe do roku 2004 zostały zapisane w następnym rozdziale.